Teun A.van Dijk’ın Eleştirel Söylem Analizinin Mikro yapı Çözümlemesindeki Unsurları

• Sentaktik
• Kelime seçimleri
• Yerel uyum
• Retorik

Sentaktik : söz dizimi ya da sözdizim olarak da bilinir. Sözdizim, dilin yatay, yani satır şeklinde dizilen bir sistem olduğunu gösterir. Bu diziliş, sesten, morfemlere, morfemlerden daha büyük öbeklere dilin her seviyesinde mevcuttur. Sözdizimin yalnız cümle seviyesini gösteren bir terim olarak kullanılması doğru ama eksik bir kullanımdır. Haberdeki cümle yapıları vasıtasıyla olayın olduğundan farklı bir şekilde seslendirilişi söz konusu mu? Haberdeki olay genelde hangi cümle yapılarıyla okuyuculara sunuluyor?

Kelime seçimleri : Haberde, aktörlerin konumlandırılmasında ve olayın sunumunda kelime seçimleri nasıl yapılıyor? Haberdeki kelime seçimleri ideolojik bir perspektifi yansıtıyor mu? Haberde kelimeler düşünceleri oluşturur, seçime dikkat edilmelidir.

Yerel uyum : Haberde kavramsal olarak birbiriyle bağlantılı hangi önermelere yer veriliyor? Haberde okuyucu tarafından bilindiği varsayılarak yer verilmeyen bilgiler mevcut mu? Haberde kelimeler uyumlu olmalı ve okuyucu anlamakta zorlanmamalıdır.

Retorik : Haberin inandırıcılığını arttırmak amacıyla hangi sayısal verilere yer veriliyor? Olayla ilgisi olan kişilerden yapılmış alıntılar haberde yer alıyor mu? Retorik ya da eski ismiyle Belâgat, etkileyici ve ikna edici konuşma sanatı. Sözcük güncel kullanımda “etkileyici ve ikna edici olmakla beraber içtenlikten veya anlamlı içerikten yoksun lisan” anlamında da kullanılır.